Nesli Tehlike Altındaki Akdeniz Foklarının Sayısında Artış
Akdeniz fokları, dünya genelinde nesli kritik derecede tehdit altındaki türler arasında yer alıyor. Bu özel tür, yalnızca dört bölgede yaşıyor ve popülasyonunun artışı ekolojik dengeler açısından büyük önem taşıyor. Geçmiş yıllarda sayılarının 700 civarında olduğu tahmin edilen bu fok türü, koruma çalışmalarının etkisiyle 900’e ulaştı. Türkiye’deki Akdeniz foklarının sayısı ise 100’den 120’ye yükseldi. Bu gelişme, uzun vadeli koruma projelerinin başarısını gösterirken, aynı zamanda daha fazla sorumluluk gerektiren bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Bu yıl dünyaya gelen yavrulardan birine "Deniz" adı verildi ve bu yavru, türün geleceği adına umut ışığı oldu.
Bu artışta, Sualtı Araştırmaları Derneği'ne (SAD) bağlı Akdeniz Foku Araştırma Grubu'nun (SAD-AFAG) yürüttüğü çalışmaların ve toplum bilincinin artmasının büyük etkisi var. SAD-AFAG Koordinatörü Cem Orkun Kıraç, Akdeniz foklarının Türkiye ve Yunanistan gibi Doğu Akdeniz ülkeleri ile Doğu Atlantik’te belirli bölgelerde yaşadığını belirtiyor. Bu odak bölgelerdeki doğal ortamlar, fokların üreme ve yavru yetiştirme süreçleri için kritik öneme sahip. Koruma çalışmalarının artırılması, bu eşsiz türün devamlılığı için hayati bir rol oynuyor.
Tehditler ve Yavruların Hayatta Kalma Mücadelesi
Akdeniz foklarının yaşam mücadelesi, özellikle yavruların karşılaştığı zorluklarla dikkat çekiyor. Türkiye’de her yıl yaklaşık 15-17 yavru dünyaya gelirken, bu yavruların yarısının çeşitli sebeplerle hayatta kalamaması büyük bir sorun teşkil ediyor. En yaygın ölüm sebepleri arasında balıkçı ağlarına takılarak boğulma, nadiren de olsa insanlar tarafından öldürülme, hastalıklar ve doğal nedenler yer alıyor. Bu durum, fokların karşılaştığı tehditlerin büyük bir kısmının insan kaynaklı olduğunu gösteriyor. Ölümlerin yüzde 75’i insan faaliyetlerinden kaynaklanırken, kalan kısmı doğal sebeplere dayanıyor.
Fok yavrularının hayatta kalabilmesi için, annelerinin 4-5 ay boyunca süt emzirmesi gerekiyor. Ancak, yavruların yaşam alanlarının ifşa edilmesi veya insan müdahalesi, annelerin yavrularını terk etmesine yol açabiliyor. Bu nedenle, kıyılardaki mağaralar gibi fokların yaşam alanlarının korunması kritik önemde. SAD-AFAG ve diğer ilgili kuruluşlar, bu türün korunması için el değmemiş kıyıların ve doğal habitatların korunmasını savunuyor. Çünkü habitat kaybı, yalnızca Akdeniz fokları için değil, ekosistemdeki diğer canlılar için de büyük bir tehdit oluşturuyor.
Ekosistemin Korunması ve Akdeniz Foklarının Önemi
Akdeniz fokları, dünya üzerindeki 33 fok türü arasında en ürkek ve çekingen olanlardan biri olarak biliniyor. Bu tür, sadece kendi popülasyonunun devamlılığı için değil, aynı zamanda deniz ve kıyı ekosistemlerinin korunması açısından da büyük bir öneme sahip. Habitatların korunması, sadece fokları değil, posidonia deniz çayırları, orfoz balıkları ve diğer deniz canlılarını da etkiliyor. Bu canlılar, deniz ekosisteminin ayrılmaz bir parçası olarak, biyolojik çeşitliliğin devamlılığı için kritik rol oynuyor.
SAD Başkanı Cihan Darıcı’nın da belirttiği gibi, ekosistemin ticari bir değer taşımaması, onun önemini azaltmamalı. Türkiye’de, ekolojik değerlerin turizm ve ekonomi gibi sektörlere oranla daha az önemsendiği bir algı var. Ancak, doğanın korunması yalnızca ekonomik bir mesele değil, aynı zamanda etik bir sorumluluktur. Bu sorumluluk, yalnızca Akdeniz fokları gibi belirli türlere odaklanmayı değil, genel olarak kıyı ve deniz ekosistemlerini bir bütün olarak ele almayı gerektiriyor.
Özetle, Akdeniz foklarının popülasyonundaki artış, bu türün korunması adına umut verici bir gelişme olsa da, mücadele henüz bitmiş değil. İnsan faaliyetlerinin etkisini azaltmak, doğal yaşam alanlarını korumak ve toplumun bu konuda bilinçlenmesini sağlamak, fokların ve ekosistemin geleceği için kritik öneme sahip. Akdeniz foklarının yalnızca bir tür olmadığını, tüm deniz ekosisteminin bir göstergesi olduğunu unutmamalıyız.