Sosyal Güvenlik Priminden Muaf Aile ve Çocuk Ödemeleri
Sosyal güvenlik sistemi, çalışanların yaşam koşullarını iyileştirmek ve ailelerin ekonomik yükünü hafifletmek için çeşitli destek mekanizmaları sunmaktadır. Bu kapsamda, işverenler tarafından sağlanan bazı ödemeler sosyal güvenlik primi kesintilerinden muaf tutulmaktadır. Bu uygulama, hem çalışanlara ek gelir sağlamak hem de işverenlerin aile dostu politikaları benimsemesini teşvik etmek amacıyla hayata geçirilmiştir. Özellikle çocuk ve aile zammı adı altında yapılan bu ödemeler, belirli yasal düzenlemelerle prime esas kazanç matrahının dışında bırakılmaktadır. Böylelikle, çalışanların gelirleri artırılırken işverenlerin de çalışan bağlılığını artırması hedeflenmektedir.
2025 yılı itibarıyla asgari ücret, 27 Aralık 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan karar uyarınca günlük 866,85 TL olarak belirlenmiş ve aylık brüt ücret 26.005,50 TL olmuştur. Bu doğrultuda, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren net asgari ücret 22.104,67 TL olarak uygulanmaya başlamıştır. Bu yeni düzenleme, aile ve çocuk zammı ödemelerinde uygulanacak istisna tutarlarının hesaplanmasında da temel alınmaktadır.
Çocuk Zammında İstisna Uygulaması
Çalışanların çocuklarına yönelik yapılan destek ödemeleri, sosyal güvenlik primi matrahından muaf tutulmaktadır. Çocuk zammı, iş sözleşmesinin devam etmesi koşuluyla, çalışanın fiilen işte bulunup bulunmadığına bakılmaksızın sağlanabilmektedir. Bu ödemelerden faydalanabilecek çocuklar, belirli şartlara uygun olmalıdır. Örneğin, çalışanın sigorta kapsamında olmayan ya da kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocukları aşağıdaki koşullarda istisna kapsamına alınmaktadır:
-
18 yaşını doldurmamış çocuklar.
-
Lise veya meslek eğitimi alan çocuklar için 20 yaş sınırı.
-
Yükseköğrenim gören, evli olmayan çocuklar için 25 yaş sınırı.
-
Yaşı ne olursa olsun malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklar.
İstisna, her aile için en fazla iki çocukla sınırlandırılmıştır. Bu kapsamda, çocuk başına ödenen tutar, brüt asgari ücretin %2’si olarak hesaplanmakta ve bu tutar prime esas kazanca dahil edilmemektedir. Örneğin, 2025 yılı için brüt asgari ücret üzerinden bir çocuk için hesaplanan istisna tutarı aylık 520,11 TL’dir. İki çocuk için bu tutar iki katına çıkarak 1.040,22 TL olmaktadır. Çocuk zammı ödemelerinden prime esas kazanca dahil edilecek tutar ise şu formülle belirlenmektedir:
Brüt Aylık Asgari Ücret x %2 x Çocuk Sayısı = İstisna Tutarı.
Bu tutar, işverenin çocuk başına ödediği miktarın üzerinde değilse, tamamı prime esas kazanç dışında bırakılmaktadır. Çalışanlar bu düzenleme sayesinde daha fazla net gelir elde edebilmekte ve çocuklarının ihtiyaçlarını daha kolay karşılayabilmektedir.
Aile Zammında İstisna Uygulaması
Aile zammı, çalışanın eşine yönelik sağlanan bir destek ödeme türüdür. Bu ödeme, eşin sigortalı bir işte çalışmaması ve Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan herhangi bir gelir veya aylık almaması şartıyla uygulanmaktadır. 2025 yılı itibarıyla aile zammı istisnası, brüt asgari ücretin %10’u olarak belirlenmiştir. Buna göre, çalışan eşine yapılan ödemelerden aylık 2.600,55 TL’ye kadar olan kısmı prime esas kazanca dahil edilmemektedir.
Bu düzenleme de ailelerin ekonomik refahını artırmayı ve çalışanların işlerine daha bağlı olmalarını sağlamayı hedeflemektedir. Aile zammı ödemelerinin prime esas kazanca dahil edilecek kısmı şu şekilde hesaplanmaktadır:
Brüt Aylık Asgari Ücret x %10 = İstisna Tutarı
İstisna tutarı aşılmadığı sürece, aile zammı ödemeleri sosyal güvenlik primi matrahına yansıtılmamaktadır. Bu da hem çalışanlar hem de işverenler için avantaj sağlamaktadır. İşverenler, çalışan bağlılığını artırırken, çalışanlar ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamada daha fazla gelir avantajı elde etmektedir.
2025 Yılında Geçerli İstisna Tutarları ve Etkileri
2025 yılı için uygulanan asgari ücretin artışıyla birlikte, aile ve çocuk zammı istisna tutarları da yükselmiştir. Çocuk başına 520,11 TL, iki çocuk için 1.040,22 TL ve aile zammı için 2.600,55 TL’lik istisnalar, çalışanların gelirlerine olumlu yansımaktadır. Bu düzenlemeler, çalışanların daha fazla gelir elde etmesine imkan sağlarken, sosyal güvenlik sistemi üzerindeki yükü hafifletmektedir. Ayrıca, işverenlerin çalışanlarına sağladığı bu tür destek ödemeleri, işyerinde motivasyonu artırmakta ve çalışan memnuniyetine katkı sunmaktadır.
Sosyal güvenlik priminden muaf aile ve çocuk ödemeleri, işverenlerin ve çalışanların ortak faydasına hizmet eden önemli bir düzenleme olarak öne çıkmaktadır. Hem çalışanların aile hayatını destekleyen hem de işverenlerin sosyal sorumluluklarını yerine getirmesine yardımcı olan bu uygulama, uzun vadede iş hayatında barışı ve refahı artırmayı amaçlamaktadır.
