Sosyal Yardımlar Zirvede
2023 yılında Türkiye’de sosyal koruma harcamaları dikkat çekici bir artış gösterdi. Bir önceki yıla oranla yüzde 108,6 oranında artan harcamalar, toplamda 2 trilyon 693 milyar 497 milyon liraya ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2023 yılı Sosyal Koruma İstatistikleri, yardım faaliyetlerinin kapsamını ve etkisini gözler önüne serdi. Sosyal yardımların büyük bir kısmını emekli ve yaşlılara yapılan destekler oluştururken, hastalık ve sağlık bakımı gibi diğer alanlara da önemli katkılar sağlandı.
Sosyal yardım harcamalarının yüzde 98,2’sini, yani 2 trilyon 645 milyar 267 milyon lirasını sosyal koruma yardımları oluşturdu. Bu yardımlar içinde en önemli kalem, 1 trilyon 175 milyar 190 milyon lira ile emekli ve yaşlılara yapılan yardımlar oldu. Ardından 809 milyar 343 milyon lira ile hastalık ve sağlık bakımına yapılan harcamalar geldi. Sosyal koruma harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı ise yüzde 10,1 olarak belirlendi.
Emeklilere ve Yaşlılara Ayrılan Destekler
Sosyal yardım harcamaları, özellikle emekli ve yaşlılara ayrılan büyük kaynaklarla dikkat çekiyor. Risk grupları bazında yapılan incelemelerde, bu yardımların toplam harcamalar içindeki payı yüzde 4,4 olarak hesaplandı. Hastalık ve sağlık bakımına ayrılan yardımlar ise yüzde 3 oranıyla önemli bir diğer alanı oluşturdu. Dul ve yetimlere yapılan destekler ise yüzde 1’lik bir pay aldı.
Bu yardımların şartlı olarak verilen kısmı yüzde 13,3 oranıyla dikkat çekiyor. Şartlı yardımlar içerisinde aile ve çocuk destekleri yüzde 51,2 ile ilk sırada yer alıyor. Engelli ve malul destekleri ise yüzde 17,7 oranıyla ikinci sırayı alırken, hastalık ve sağlık bakımı yardımları yüzde 13,4 oranıyla listede yerini alıyor.
Sosyal yardımların yüzde 63’ü nakdi olarak yapıldı. Nakdi yardımlar arasında en büyük pay, yüzde 70,1 oranıyla emekli ve yaşlılara yapılan desteklerden oluştu. Dul ve yetim yardımlarının payı yüzde 15,4, aile ve çocuk yardımlarının payı ise yüzde 5,4 olarak kaydedildi.
Gelirlerin Kaynakları ve Dağılımı
Sosyal koruma harcamalarının finansmanında çeşitli kaynaklar rol oynadı. Devlet katkıları yüzde 39,6 ile harcamaların çoğunluğunu oluştururken, işveren sosyal katkıları yüzde 29,7 oranında bir paya sahip oldu. Koruma kapsamındaki bireylerin yapılan sosyal katkıları ise yüzde 23,9 oranıyla sistemin önemli bir parçasını oluşturdu. Bu gelir yapısı, sosyal yardım sisteminin sürdürülebilirliğine katkı sağlıyor.
2023 yılında sosyal koruma kapsamında maaş alan bireylerin sayısı da önemli bir artış gösterdi. Emekli, yaşlı, dul, yetim ve engelli-malul maaşı alan birey sayısı 16 milyon 893 bine ulaşarak bir önceki yıla göre yüzde 13,8 oranında artış gösterdi. Toplam maaş yardımları 2022 yılında 15 milyon 630 bin iken, bu rakam 2023 yılında 17 milyon 719 bine ulaştı.
Toplumun Sosyal Yardımlarla Desteklenmesi
Sosyal yardım politikaları, toplumun ihtiyaç gruplarına yönelik önemli destek mekanizmalarını içeriyor. Bu yardımlar, hem maddi hem manevi destek sağlayarak bireylerin hayat standartlarını iyileştiriyor. Özellikle emekliler ve yaşlılara yapılan yardımların büyük bir pay alması, Türkiye’nin sosyal devlet anlayışının öne çıktığını gösteriyor. Şartlı ve nakdi yardımlarla desteklenen toplumsal kesimler, bu politikalar sayesinde daha güvenli bir yaşam standardına ulaşıyor.
2023 yılında sosyal yardım harcamaları, toplumun dezavantajlı kesimlerini desteklemede kayda değer bir dönem olarak öne çıktı. Bu durum, hem bireylerin hem de genel olarak toplumun refah seviyesinin artmasına katkı sağladı.
