Sosyal Yardımlarda Büyük Artış ve Gündeme Gelen Eleştiriler
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın verileri, Türkiye'de düzenli sosyal yardım alan hane sayısındaki kayda değer artışı gözler önüne seriyor. 2013 yılında 2 milyon 266 bin 500 olan sosyal yardım alan hane sayısı, 2023 yılında yüzde 96 oranında bir artış göstererek 4 milyon 444 bin 73 haneye ulaştı. 2024 yılının Eylül ayı itibarıyla ise bu sayı 3,7 milyon haneye gerilemiş olsa da artış oranı, özellikle son yıllarda sıkça dile getirilen "yoksulluk artıyor" eleştirilerine zemin hazırladı. Bu eleştiriler, sosyal yardımların toplumsal bir sorun olarak değerlendirilip değerlendirilmediği konusunda geniş bir tartışma başlattı.
Sosyal yardım verilerindeki bu yükseliş, yalnızca ihtiyaç sahiplerinin sayısındaki artışı değil, aynı zamanda devletin sosyal destek sisteminin genişleyen kapsayıcılığını da yansıtıyor. Ancak bu durum, kamuoyunda iki farklı perspektifle ele alınıyor. Bir yanda, sosyal devlet anlayışının bir sonucu olarak artan sosyal yardımların olumlu bir gelişme olduğu savunulurken, diğer yanda yoksulluğun derinleştiğine dair eleştiriler dikkat çekiyor. İşte bu noktada, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, medyada yer alan eleştirilere açıklık getirdi.
Bakan Göktaş'tan Sosyal Yardım Eleştirilerine Yanıt
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, sosyal yardım alan hane sayısındaki artışa yönelik "yoksulluk artıyor" eleştirilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. TBMM’ye verilen bir soru önergesine yanıt veren Bakan Göktaş, sosyal yardım faydalanıcılarının büyük bir kısmının dezavantajlı gruplardan oluştuğuna dikkat çekti. Sosyal yardımların, toplumun en kırılgan kesimlerine uzatılan bir el olduğunu belirten Bakan Göktaş, bu desteklerin sosyal devlet anlayışı çerçevesinde bir kamu hizmeti olarak sunulduğunu vurguladı.
Bakan Göktaş açıklamasında, sosyal yardım programlarının objektif kriterler doğrultusunda uygulandığını belirterek, bu yardımların yaşlılık, engellilik gibi nedenlerle çalışamayacak durumda olan vatandaşlara sağlandığını ifade etti. Verilen bilgilere göre, sosyal yardımlardan faydalananların yüzde 82'si, bu tür dezavantajlı gruplar arasında yer alıyor. Bakan Göktaş, bu bağlamda yapılan eleştirilerin, sosyal yardımların kapsamını ve amacını göz ardı ettiğini savunarak, “Tematik ve kapsayıcı sosyal yardım programlarımızla ihtiyaç sahibi vatandaşlarımızı destekliyoruz. Bu durum olumsuz bir şekilde yorumlanmamalı” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, sosyal yardımların yalnızca yoksullukla mücadele için değil, aynı zamanda toplumsal eşitliği sağlamak adına önemli bir araç olduğuna dikkat çeken Göktaş, artış oranlarının doğru bir bağlamda değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak sunulan bu yardımların, toplumda refahı artırmayı amaçladığını vurgulayan Bakan, eleştirilerin bu perspektiften ele alınmasını önerdi.
Sosyal Yardım Sistemindeki Değişim ve Gelecek Perspektifi
Son yıllarda sosyal yardım alan hane sayısındaki artış, yalnızca ekonomik göstergelerin değil, aynı zamanda toplumsal yapının da bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Artan sosyal yardımlar, bir yandan ekonomik dar boğazın sonuçlarını işaret ederken, diğer yandan devletin ihtiyaç sahiplerine daha geniş bir şekilde ulaşabildiğini gösteriyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, sosyal yardım sisteminin sürdürülebilirliği ve toplumun genel refah seviyesini artırma konusundaki etkisi.
2023 yılı itibarıyla sosyal yardım alan hane sayısının ikiye katlanması, bu sistemin daha kapsayıcı hale geldiğini gösteriyor. Ancak 2024 yılında bu sayıdaki düşüş, sosyal yardım politikalarında bir denge arayışına girildiğini ya da ekonomik koşullarda iyileşmeler yaşandığını düşündürüyor. Bununla birlikte, eleştirilerin odağında yoksulluğun derinleştiği iddiaları yer alsa da sosyal yardımların artışı, toplumsal eşitsizliklerin giderilmesi adına olumlu bir çaba olarak değerlendirilebilir.
Sosyal yardım politikaları, toplumdaki en kırılgan kesimlere yönelik bir dayanışma mekanizması sunuyor. Özellikle yaşlılar, engelliler ve çalışamayacak durumda olan bireyler için bu yardımlar bir yaşam çizgisi niteliği taşıyor. Ancak uzun vadede, ekonomik kalkınma ve istihdam politikalarının sosyal yardımların yerine geçerek toplumsal refahı artırması hedeflenmeli. Bakan Göktaş’ın açıklamaları, sosyal yardım programlarının yalnızca geçici bir çözüm olmadığını, aynı zamanda sosyal devlet anlayışının bir parçası olarak toplumun dezavantajlı kesimlerini desteklemek için hayati bir rol oynadığını ortaya koyuyor.
Sosyal yardımların artışı, toplumda ekonomik koşulların bir göstergesi olmanın ötesinde, devletin sosyal destek kapasitesinin genişlemesini de temsil ediyor. Ancak bu yardımların, uzun vadede toplumsal kalkınma ve eşitlik hedefleriyle uyumlu bir şekilde yönetilmesi gerekiyor. Bakan Göktaş’ın da belirttiği gibi, sosyal yardım programlarının değerlendirilmesi, eleştirilere rağmen, toplumsal dayanışmanın bir göstergesi olarak görülmeli ve sosyal devlet ilkesinin temel bir unsuru olarak kabul edilmelidir.
