Tarımsal Girdi Gruplarında Dengeli Yükseliş
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre tarımsal üretimde kullanılan girdilerin fiyatlarında ocak ayında artış devam etti ancak artışın oranı önceki dönemlere kıyasla daha düşük seviyelerde seyretti. Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE), 2025 yılı ocak ayında aylık bazda yüzde 5,89 oranında yükseldi. Bu artış, son bir yılın verileriyle karşılaştırıldığında ivmesini kaybeden bir eğilime işaret ediyor. Özellikle 2024 Aralık ayına kıyasla yaşanan fiyat artışı oranının aynı düzeyde kalması, tarım sektöründe maliyetlerin bir nebze de olsa daha öngörülebilir bir çizgiye girdiğini gösteriyor.
Tarım-GFE’nin yıllık bazda değerlendirilmesinde ise ocak ayı itibarıyla yüzde 30,49’luk bir artış kaydedildi. Bu oran, son on iki aylık ortalamalar dikkate alındığında yüzde 39,58'e ulaşıyor. Geçmiş dönemlere göre daha kontrollü seyreden bu artışlar, tarımda sürdürülebilirlik açısından olumlu bir sinyal olarak değerlendirilebilir. Özellikle döviz kuru, enerji fiyatları ve iklim koşullarının tarımsal girdiler üzerinde baskı oluşturduğu bir ortamda, artışların hız kesmesi sektörel anlamda umut verici bir gelişme olarak öne çıkıyor.
Tarım sektöründe kullanılan temel girdilerin yer aldığı iki ana grup üzerinden yapılan analizde, her iki grupta da fiyat artışları gözlemlendi. Ocak ayında, tarımda kullanılan mal ve hizmetler grubunda yüzde 5,95 oranında fiyat artışı kaydedildi. Bu grup; gübre, yem, enerji, ilaç ve sulama gibi temel girdileri kapsıyor. Bu alandaki fiyat artışı, bir önceki ayla benzer seviyelerde kalarak sektörün maliyet yükünde sert bir sıçramanın önüne geçti.
Tarımsal yatırımlar için gerekli olan mal ve hizmetler grubunda ise ocak ayında yüzde 5,56 oranında bir artış yaşandı. Bu grup genellikle traktör, makine ekipmanları, sulama sistemleri ve benzeri sermaye yatırımlarını içeriyor. Tarım-GFE’nin bu alt başlığında da fiyatların dengeli şekilde yükseldiği görülüyor. Bu durum, üreticilerin yatırım planlarını daha sağlıklı yapabilmeleri açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Yıllık bazda değerlendirildiğinde ise tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatları yüzde 29,02 oranında artarken, tarımsal yatırım harcamalarında bu oran yüzde 39,58’e yükseldi. Yatırım kalemlerindeki artış, özellikle döviz kuru ve ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerdeki fiyat baskısını gözler önüne seriyor. Ancak genel tablo, geçen yılın ilk çeyreğine kıyasla daha dengeli bir maliyet yapısının oluşmakta olduğunu ortaya koyuyor.
Alt Gruplarda Belirgin Oynamalar Yaşandı
Tarım-GFE verilerinde alt gruplar bazında yapılan değerlendirmelerde, bazı alanlarda dikkat çeken değişimler yaşandı. Yıllık bazda en yüksek artış tohum ve dikim materyallerinde gözlemlendi. Bu grupta fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 50,09 oranında arttı. Tohum ve fide gibi materyaller, üretim sürecinin başlangıcını oluşturduğundan bu alandaki fiyat artışı üretim planlamasında belirleyici bir unsur olarak öne çıkıyor.
Aylık bazda en yüksek artış ise veteriner hizmetleri grubunda yaşandı. Bu gruptaki artış oranı yüzde 32,87 olarak kaydedildi. Hayvancılıkla uğraşan üreticiler için bu durum ciddi bir maliyet artışı anlamına gelirken, aynı zamanda hayvan sağlığına yapılan harcamaların da arttığını ortaya koyuyor. Bu artışın ardında ilaç fiyatları, veteriner hizmet ücretleri ve yem maliyetlerinin yer alabileceği değerlendiriliyor.
Buna karşılık bazı alt gruplarda ise daha sınırlı artışlar yaşandı. Özellikle enerji ve yağ gibi girdilerdeki fiyat artışları, önceki aylara göre daha düşük seyretmesiyle dikkat çekti. Bu durumun, enerji piyasalarındaki istikrar ve kur hareketlerinin göreceli olarak daha yatay bir çizgide ilerlemesiyle bağlantılı olduğu düşünülüyor.
Tarım sektöründe maliyetlerin kontrol altında tutulabilmesi, üreticinin sürdürülebilir bir şekilde faaliyetini devam ettirebilmesi açısından kritik öneme sahip. 2025 yılı ocak ayı verileri, her ne kadar fiyat artışlarının sürdüğünü gösterse de, geçmiş dönemlere kıyasla daha düşük oranlardaki yükselişler, sektördeki denge arayışının umut verici bir noktaya doğru evrildiğini işaret ediyor. Önümüzdeki aylarda hem ulusal ekonomik politikalar hem de küresel piyasalardaki gelişmeler, tarımsal girdi fiyatlarının seyrinde belirleyici olmaya devam edecek.
