Yabancı Para Kredilerde Artış Devam Ediyor
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) kredi büyüme sınırını yüzde 1,5’ten yüzde 1’e çekmesine rağmen yabancı para kredilerde hem şirketlerin hem de bankaların iştahı azalmadı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 24 Ocak itibarıyla yabancı para kredi bakiyesi 171,5 milyar doları aşarken, aylık büyüme oranı yüzde 2,32 seviyesine ulaştı. Yüksek faiz oranları ve reel değerli Türk Lirası politikası, döviz cinsi kredi kullanabilen şirketlerin ilgisini artırdı. TCMB, geçen yılın mayıs ayından itibaren yabancı para kredilerde büyümenin hızlanmasını engellemek için çeşitli düzenlemeler getirse de bu yılın başında uygulamaya koyduğu daha sıkı kısıtlamalar bile büyüme ivmesini durdurmaya yetmedi.
Yabancı para kredi büyümesinin hız kesmemesi, şirketlerin döviz cinsinden finansmana olan ilgisinin devam ettiğini gösteriyor. Bankaların da bu süreçte kredi verme eğilimlerinin yüksek olması, piyasanın mevcut ekonomik koşullara rağmen yabancı para kredilere yöneldiğini ortaya koyuyor. Ocak ayının ilk haftasında kredi büyüme sınırı yüzde 1,5’ten yüzde 1’e indirilmesine rağmen, 24 Ocak itibarıyla döviz cinsi kredi miktarı 171,5 milyar dolara ulaşarak son beş yılın en yüksek seviyesine çıktı.
Kamu Bankaları Öne Çıkıyor
BDDK verileri, yabancı para kredilerde en fazla büyümeyi kamu mevduat bankalarının sağladığını ortaya koyuyor. 17 Ocak itibarıyla açıklanan haftalık verilere göre, kamu mevduat bankalarında yabancı para kredi büyümesi yüzde 1,72 oranında gerçekleşerek toplam 58,9 milyar dolara yükseldi. Bu rakam, kamu bankalarının son dönemde yabancı para kredi sağlama konusunda en güçlü aktörler arasında yer aldığını gösteriyor.
Yabancı sermayeli bankalar ise aynı dönemde oldukça sınırlı bir büyüme kaydetti. Bu bankalarda yabancı para kredi büyümesi sadece yüzde 0,14 olurken, toplam kredi bakiyesi 32,4 milyar dolara ulaştı. Yerli özel mevduat bankalarında ise yüzde 1,25’lik bir büyüme görülerek toplam yabancı para kredi bakiyesi 41,35 milyar dolar seviyesine çıktı. Bu rakam, yerli özel bankalar açısından son üç yılın en yüksek kredi hacmine işaret ediyor.
Tüketici kredileri açısından değerlendirildiğinde ise tablo farklı. Türkiye'de bireysel tüketicilerin yabancı para cinsinden kredi kullanması mümkün olmadığı için döviz kredileri yalnızca şirketlerin kullanımına açık. TL cinsinden kredilere bakıldığında ise ticari ve tüketici kredilerini içeren toplam kredi hacminin 24 Ocak itibarıyla sadece yüzde 0,87 artarak 10 trilyon 127 milyar 980 milyon liraya yükseldiği görülüyor. Bu durum, yabancı para kredi büyüme hızının TL kredilerden çok daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.
Yabancı Para Kredilerin Piyasadaki Payı Artıyor
Yabancı para krediler toplam kredi hacmindeki payını her geçen yıl artırmaya devam ediyor. BDDK’nın günlük verilerine göre, 24 Ocak itibarıyla yabancı para kredilerin toplam krediler içerisindeki payı yüzde 37,5’e ulaştı. Yılın son haftası olan 27 Aralık 2024’te bu oran yüzde 36,85 seviyesindeydi. Yılbaşına kıyasla yaşanan artış, yabancı para kredilere yönelik eğilimin giderek güçlendiğini gösteriyor.
Geçen yılın başında yabancı para kredilerin toplam krediler içindeki payı yüzde 32,6 seviyesindeyken, son bir yılda yaklaşık 5 puanlık bir artış gerçekleşti. Bu artış, hem şirketlerin döviz kredisine olan talebinin sürdüğünü hem de bankaların yabancı para cinsinden kredi verme eğilimlerinin devam ettiğini ortaya koyuyor.
Merkez Bankası ve BDDK tarafından getirilen kısıtlamalara rağmen yabancı para kredilerde büyümenin önüne geçilemedi. Özellikle kamu bankalarının öncülüğünde artan yabancı para kredi hacmi, şirketlerin döviz bazlı borçlanmaya yönelmesini sürdürüyor. TL cinsinden kredi büyümesi sınırlı kalırken, döviz kredileri hızla genişlemeye devam ediyor. Bu durum, önümüzdeki dönemde ekonomi yönetiminin daha sıkı önlemler almasını gerektirebilir.
